Emakume Kirolariaren Osasun Gida
Urte luzez, kirol zientzia gizonezkoen gorputz eta patroiak erreferentziatzat hartuta eraiki da. Horrek ezagutza-arrakala bat sortu du, eta horrek eragina du kirolarien errendimenduan, prebentzioan eta osasunean. Zientzia- eta teknika-erabakiguneetan emakume gutxiago egoteak ere eredu androzentriko hori betikotzen lagundu du, eta funtsezko zenbait alderdi kanpoan utzi ditu, hala nola fisiologia hormonala, hilekoaren osasuna, bizi-etapak edo kirol-jardueran eragiten duten desberdintasun biomekanikoak.
Azken hamarkadan, ikerketak aurrera egin du nabarmen. Gaur egun badakigu hormona-aldaketek, energia-eskuragarritasunak, hezur-osasunak, hilerokoko minak, pelbis-zoruko disfuntzioek edo haurdunaldia eta menopausia bezalako bizi-aldaketek eragina dutela esperientzian eta entrenamenduarekiko erantzunean. Halaber, badakigu ez direla existitzen bi ziklo, bi gorputz edo bi testuinguru berdin; horregatik, indibidualizazioa gakoa da.
Ikuspegi-aldaketa hori bat dator eraldatzen ari den kirol-testuinguru batekin, non berdintasunaren eskaera soziala eta irizpide komunak, eskuragarriak eta eguneratuak izateko behar instituzionala handitzen ari diren. Kirolarien osasuna ez da jada alderdi isolatutzat hartzen, baizik eta errendimenduaren, lesioen prebentzioaren eta ongizate integralaren funtsezko alderditzat.
Agertoki horretan, gida espezifiko bat —zorrotza, argia eta genero-ikuspegitik landua— ezinbestekoa da emakumeei bizitzako etapa guztietan eta kirol-maila guztietan laguntzeko. Bi helburu ditu:
- Kirolarien osasunean eragina duten prozesu biologiko eta fisiologikoak modu ulergarrian azaltzea.
- Entrenamenduan, plangintzan, prebentzioan eta osasun-arretan integratzeko tresna praktikoak eskaintzea.
Gainera, gida honek konpromiso etiko bati erantzuten dio: kirolariek jarduera seguru eta bidezkoa izateko duten eskubidea bermatzea. Irizpide kliniko eguneratuak txertatzeak (RED-S, hilekoa bizi-zeinutzat hartzea, hezur-osasuna, osasun pelbikoa, bizi-etapak…) aukera ematen du detekzio goiztiarra, prebentzioa eta erabaki tekniko eta sanitarioak hartzea hobetzeko.
Egiturazko oztopoak gainditzen eta kirol-ingurune bidezkoagoak eraikitzen ere laguntzen du. Bere ikuspegia zabala bada ere, gida hau desgaitasunik ez duten kirolarietan soilik zentratzen da. Ez da ausentzia bat, erabaki metodologiko bat baizik: generoaren eta desgaitasunaren arteko elkarguneari behar bezala heltzeko, berezko dokumentu bat behar da, eta espezialisten, esparru paralinpikoko erakundeen eta kirolarien beraien parte-hartze zuzena.
CSDk beharrezkotzat jotzen du gida osagarri hori, emakume guztien osasun eskubidea bermatzeko.
Zergatik da beharrezkoa gida hau?
- Ebidentzia zientifikoaren arrakala.
- Espezifikotasun fisiologiko femeninoa.
- Estandar kliniko eguneratuak (RED-S).
- Disziplinarteko koordinazioa.
- Ekitatea eta kirol-osasunerako eskubidea.
Sartu Emakume Kirolariaren Osasun Gidan