Imaxe de recurso da fachada do Consello Superior de Deportes

Código de Bo Goberno das Federacións Deportivas Españolas e Ligas Profesionais

Introdución

El Consello Superior de Deportes (CSD), no exercicio das funcións que lle outorga a Lei 39/2022, do 30 de decembro, do Deporte, e en aras dunha maior responsabilidade e transparencia na xestión de federacións deportivas e ligas profesionais, recoñece a necesidade de elaborar normas que promovan melloras no seu funcionamento. 

Todo iso, para velar polo adecuado funcionamento dos órganos de goberno e administración das federacións e ligas profesionais, e para xerar confianza e transparencia nas persoas deportistas, así como no conxunto da sociedade. 

En concreto, o artigo 60. 1 da LD, prevé que: “Las federacións deportivas españolas e as ligas profesionais adoptarán un Código de Bo Goberno co obxecto de mellorar as actuacións e criterios en materia de composición, principios democráticos e funcionamento dos seus órganos de xestión, regulación dos conflitos de intereses, implementación de accións de desenvolvemento e solidariedade, implantación de mecanismos de control, fomento da exemplaridade na xestión e representación de entes federados e asociados, prevención de ilícitos de calquera orde e establecemento dunha estrutura transparente, íntegra e organizada no desenvolvemento da súa actividade”.

Se pretende, con iso, mellorar o control interno e a responsabilidade das federacións deportivas e ligas profesionais por tratarse de entidades de interese público, e asegurar, con iso, a adecuada separación de funcións, deberes e responsabilidades nelas, desde unha perspectiva de máxima profesionalidade e rigor. 

El marco actual do goberno das federacións deportivas e ligas profesionais en España debe valorarse considerando dous niveis: por unha banda, as normas de obrigado cumprimento previstas na LD, e os seus regulamentos de desenvolvemento; e, por outro, as recomendacións de bo goberno, de carácter voluntario.

Estas recomendacións responden as directrices establecidas no ámbito nacional e internacional, polo que supón unha eficaz política de garantía da integridade institucional, acorde con experiencias similares adoptadas por outros países de tradición e raizame democrático. O seu propósito, en último termo, é articular o compromiso ético das federacións, ligas, e das persoas que nelas desempeñan postos de responsabilidade, para responder as demandas e esixencias da cidadanía.

 

Descarga o documento completo:

 

1. Ámbito subxectivo

Las presentes recomendacións para a elaboración dun Código de Bo Goberno están destinadas ao conxunto das federacións deportivas españolas e ligas profesionais, con independencia do seu tamaño e do número de licenzas expedidas. 

 

2. Ámbito obxectivo

Las recomendacións formuladas sintetizan prácticas de bo goberno nas federacións deportivas españolas e ligas profesionais e afectan á xestión e control de todas as transaccións económicas relativas a gastos, ingresos, investimentos ou outras operacións que efectúen, independentemente de que estas estean financiadas ou non con axudas públicas.

Do mesmo xeito, facilítanse recomendacións en liña cos principios que inspiran os Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable (ODS) aprobados pola Organización das Nacións Unidas, así como coas mellores prácticas internacionais aplicables a entidades sen ánimo de lucro en materia ambiental, social e de goberno corporativo.

 

3. Principios xerais

Las federacións deportivas e ligas profesionais asumen un conxunto de principios que expresan o seu compromiso en materia de bo goberno. Os alicerces que fundamentan a súa actuación son a responsabilidade social, a transparencia informativa, escóitaa activa e a igualdade de trato. Estes principios son:

  • Principio de prudencia nos investimentos e gastos.
  • Principio de igualdade de trato e non discriminación.
  • Principio de pluralismo. deportivas e as súas expresións nos diferentes procesos de participación.
  • Principio de transparencia.
  • Principio de escoita activa.
  • Principio de cumprimento normativo.
  • Principio de responsabilidade.
  • Principio de exemplaridade.
  • Principio de promoción e fomento da saúde, a actividade física e o deporte.
  • Principio de promoción da contorna ambiental.
  • Principio de protección e benestar animal.
  • Principio de boa fe no uso dos instrumentos xurídicos para a defensa dos intereses lexítimos e na solución de controversias.

 

4. Deberes dos membros dos órganos directivos

Deberes comúns á persoa que ostenta a presidencia, aos membros da comisión delegada, aos compoñentes da xunta directiva e aos membros do resto de órganos complementarios

  • Mantener en segredo cuantos datos ou informacións reciban no desempeño do seu cargo, non podendo utilizalos en beneficio propio, nin facilitalos a terceiros por intereses alleos aos establecidos pola federación ou liga. 
  • Abstenerse de intervir en deliberacións e votacións de calquera cuestión na que puidesen ter un interese particular ou se presente un conflito de interese. 
  • Se comprometen a non aceptar para si agasallos que superen os usos habituais, sociais ou de cortesía, nin favores ou servizos en condicións vantaxosas que poidan condicionar o desenvolvemento das súas funcións.
  • Cumplimentarán unha declaración de ausencia de conflito de interese (DACI) ou, no seu caso, unha declaración de conflito de interese (DCI) en relación cos expedientes de contratación ou axudas/bolsas respecto dos que dispoñen de capacidade de decisión ou influencia de forma razoablemente significativa no procedemento e, en calquera caso, no exercicio das súas competencias propias ou delegadas como órgano de contratación. 
  • En os casos de contratos que superen os 50.000 euros, esixirán unha DACI, ou, no seu caso, unha declaración de conflito de interese, aos responsables das empresas contratistas ou subcontratistas que concorran ao proceso de contratación. 
  • No facer uso indebido do patrimonio da entidade deportiva nin valerse da súa posición para obter vantaxes patrimoniais. 
  • No aproveitarse das oportunidades de negocio que coñezan na súa condición de Presidente/a, membro da xunta directiva e/ou comisión delegada ou outro órgano complementario de administración.
  • Oponerse individual e colectivamente aos acordos contrarios á Lei, aos estatutos da entidade ou ao interese federativo ou da liga. 
  • Instar o cumprimento dos principios de publicidade activa, información pública e bo goberno definidos na Lei 19/2013, do 9 de decembro, de transparencia, acceso á información pública e bo goberno, que lle sexan de aplicación. 
  • Concurrir ás reunións ás que sexan debidamente convocados.
  • Participar activamente nas reunións.

Deberes propios dos membros da xunta directiva e do resto de órganos complementarios:

  • Se reunirán regularmente e as súas decisións quedarán rexistradas para consulta de quen confirme interese lexítimo e faga a solicitude polas canles formais oportunos.
  • Deberán realizar calquera labor específico que lle encomende a persoa que ostente a presidencia, a comisión delegada, ou no seu caso, a Asemblea, para o desenvolvemento das actividades federativas ou propias das ligas, e a execución dos acordos adoptados, sempre coa dilixencia correspondente.

Deberes propios dos membros da Asemblea de federacións e ligas:

  • Participarán activamente nas reunións a fin de que o seu criterio contribúa ao enriquecemento de puntos de vista que garanta un goberno suficientemente fundado.
  • Se reunirán conforme ao previsto nos Estatutos e as súas decisións quedarán rexistradas para consulta de quen confirme interese lexítimo e faga a solicitude polas canles formais oportunos.
  •  

Deberes propios do persoal directivo das federacións e ligas:

  • Xestionarán os recursos humanos, económicos e materiais seguindo os principios de eficiencia e sustentabilidade. 
  • La utilización de vehículos oficiais por quen exerzan un cargo directivo estará vinculada coas obrigas de desprazamento derivadas do desempeño das súas funcións. 
  • El orzamento dos gastos de representación e atencións protocolarias ou institucionais só poderá utilizarse para sufragar actos desta natureza no desempeño das súas funcións de cargo directivo.
  • No poderá aboarse con cargo aos gastos de representación ningún tipo de retribución, en metálico ou en especie, para o cargo directivo.
  • Publicarán as súas axendas a pedimento das persoas adscritas á federación ou liga.
  • Polo menos o 25% da Xunta ou Comité Directivo non será persoal directivo da mesma. 

Deberes propios das federacións deportivas e das ligas profesionais que farán cumprir as persoas que ostenten a súa presidencia:

  • Se deberá remitir obrigatoriamente aos membros da Asemblea, polo menos unha semana antes da súa celebración ordinaria, fotocopia completa do informe de auditoría, contas anuais, e carta de recomendacións. 
  • Así mesmo, e sempre que sexan requiridos polo conduto regulamentario establecido, deberá estar a disposición dos membros da Asemblea no mesmo prazo dunha semana antes da súa celebración ordinaria, os apuntamentos contables correspondentes que soportan as transaccións.
  • Deberán publicar nas súas contornas web o informe de auditoría, as contas anuais, e a carta de recomendacións que resulte desta auditoría. 
  • Se nomeará a un responsable de conflito de intereses entre o persoal non directivo.
  • Se crearán mecanismos para posibilitar a formulación de suxestións e reclamacións como medio de profundar na participación e comunicación coas persoas adscritas á federación ou liga e con terceiros.
  • Se creará un sistema de denuncias anónimas en cada entidade deportiva para combater directamente os supostos de abuso e de arbitrariedade. 
  • Se promoverá, cando non exista, a aprobación dunha carta de dereitos das persoas federadas ou das persoas e entidades adscritas ás ligas profesionais.
  • Se tomarán todas as medidas necesarias para que as accións e actividades da federación ou liga non teñan un impacto negativo sobre o medio ambiente e a biodiversidade.
  • Se establecerá unha política de contratación de persoal non discriminatoria por razón de raza, nacionalidade, orixe social, idade, sexo, estado civil, orientación sexual, ideoloxía, opinións políticas, relixión ou calquera outra condición persoal, capacidade física ou social.
  • Se garantirá que as ofertas de emprego ou as postos vacantes a cubrir reciban a máxima publicidade. La contratación de persoal estará sometida aos principios de igualdade, mérito e capacidade.
  • Se creará unha comisión colexiada de nomeamentos que propoña polo menos unha terna de candidatos para cubrir os distintos postos, remunerados ou non remunerados na entidade deportiva. La comisión de nomeamentos velará por que non se produzan conflitos de interese nas novas incorporacións.
  • Se asegurarán as condicións de benestar e seguridade de cuantos traballen na federación ou liga e participen das súas actividades.
  • Se publicará nun lugar destacado das súas contornas web, unha referencia curricular de todos os membros da súa xunta directiva.
  • O persoal que preste os seus servizos na federación deportiva ou liga profesional entregará, como parte do proceso de selección, o certificado de ausencia de delitos sexuais sempre que vaia a estar en contacto con menores conforme ao disposto no artigo 57 da Lei Orgánica 8/2021, do 4 de xuño, de protección integral á infancia e a adolescencia fronte á violencia.
  • Se evitarán órganos ou procedementos de contratación unipersonales, creando, cando non existan, órganos de contratación colexiados que incorporen a persoal de distintos departamentos da entidade deportiva e, polo menos, aos responsables dos órganos de control.
  • Se asegurará que o persoal directivo recibe por escrito unha descrición do seu posto con referencia concreta ao seu salario e ás súas funcións e responsabilidades.
  • Se establecerá nos órganos de goberno un sistema de maiorías cualificadas ou reforzadas para a adopción de determinados acordos de especial transcendencia para a federación deportiva ou liga profesional.
  • Se celebrarán anualmente cursos de formación para os membros dos órganos de goberno e representación, os seus directivos, así como para o persoal dos órganos administrativos e calquera outro adscrito á entidade, sobre os principios e ámbitos relativos a estas recomendacións para a elaboración dun Código de Bo Goberno.
  • En o marco da necesaria aprobación por parte da Asemblea Xeral do informe anual de bo goberno previsto no artigo 60.5. da LD, a persoa que ostenta a presidencia dará conta anualmente, mediante informe, ao pleno da Asemblea, do seguimento, cumprimento, ou no seu caso, incumprimento das medidas contidas no seu respectivo Código de Bo Goberno. Durante a celebración da Asemblea xeral ordinaria, como complemento da difusión do informe anual de bo goberno, a persoa que ostente a presidencia informará verbalmente os asembleístas, con suficiente detalle, dos aspectos máis relevantes do cumprimento do Código de Bo Goberno adoptado pola correspondente entidade deportiva.

 

5. Órganos de control interno

A Secretaría Xeral. A persoa que ostente a Secretaría Xeral ou órgano análogo, que terá voz, pero non voto, velará polo cumprimento da legalidade formal e material das actuacións da xunta directiva, comprobará a regularidade estatutaria, o cumprimento das disposicións emanadas dos órganos reguladores, e observará os principios ou criterios recolleitos no Código de Bo Goberno que adopte a federación deportiva ou liga profesional. 

Otros órganos de control. Se establecerá unha clara separación entre os membros dos órganos de goberno, representación e doutros órganos complementarios, por unha banda, e os membros doutros órganos administrativos por outro. A comisión de control económico, que deberá crearse nas federacións deportivas en cumprimento do disposto no artigo 45.2 da LD, velará por que as contas anuais que a xunta directiva presente á Asemblea, elabórense de conformidade coa normativa contable. En aqueles supostos en que o auditor independente de contas incluíse no seu informe de auditoría algunha excepción, o presidente/a de a comisión de control económico explicará con claridade na Asemblea Xeral o parecer desta comisión sobre o seu contido e alcance, póndose a disposición dos asembleístas no momento da publicación da convocatoria da Asemblea, xunto co resto das propostas e informes da xunta directiva.

 

6. Gestión e control ordinarios

  1. Se publicará un manual de procedementos sobre o tratamento da información contable, onde se establezan os soportes documentais das operacións realizadas, a súa custodia e o circuíto que deben percorrer desde o inicio ata o final da operación. 
  2. Se establecerá un rigoroso sistema de planificación e execución orzamentaria, así como de xestión económica e contable.
  3. En o caso das federacións deportivas españolas, a repartición de fondos ou subvencións ás federacións territoriais, no que forzosamente deberán figurar os criterios de distribución e xustificación, será obxecto de publicación mediante a correspondente guía, que será accesible para o conxunto de persoas federadas. Isto mesmo aplicarase ás ligas profesionais no relativo á repartición de fondos entre os clubs asociados.
  4. Se establecerá un sistema de inspección, dependente da Secretaría Xeral, que vele polo correcto cumprimento de todos os procedementos de xestión establecidos. 
  5. Se realizará un seguimento da aplicación efectiva das normas de igualdade e dos plans de igualdade que lles sexan de aplicación á federación deportiva ou liga profesional correspondente.

 

7. Xestión de retribucións

  1. Las retribucións do persoal directivo e dos empregados da federación ou liga, determinaranse conforme a un procedemento formal previamente aprobado e informado en Asemblea Xeral ordinaria. Ditas retribucións deberán ser acordes a mercado. 
  2. Se publicarán nas contornas web da federación ou liga, a retribución do persoal directivo. No caso das entidades que empreguen a máis de 25 persoas, tamén publicarán a retribución do persoal “senior”, entendendo por tal, os cargos intermedios con responsabilidade sobre unidades ou subdireccións. 
  3. Se prohibirá a sinatura de contratos con cláusulas que excedan a normativa laboral vixente para persoal tanto administrativo como técnico. 
  4. Se establece un compromiso de dedicación exclusiva para o persoal directivo con contrato laboral a tempo completo.
  5. No poderán aboarse contra o orzamento da entidade deportiva gastos de desprazamento e axudas de custo a persoas que non teñan relación coa mesma. 
  6. A memoria económica que han de presentar as federacións e ligas ao CSD conterá información das retribucións en diñeiro ou en especie satisfeitas aos membros dos órganos de goberno e demais órganos complementarios, tanto en concepto de reembolso polos gastos que se ocasionaron no desempeño da súa función,  como en concepto de remuneracións polos servizos prestados á entidade, ben sexa vía relación laboral ou relación mercantil, tanto inherentes como distintos dos propios da súa función. 

 

8. Relacións con terceiros

  1. As entidades deportivas ás que se dirixen as presentes recomendacións achegarán información, a requirimento do CSD, sobre o volume de transaccións económicas que manteñan cos seus membros ou terceiros vinculados a eles. 
  2. De igual modo, achegarase información sobre as funcións directivas que os responsables federativos ou das ligas profesionais desempeñen na súa actividade privada ou noutras sociedades ou empresas. O CSD só disporá desa información a efectos internos. 
  3. Se solicitará un mínimo de tres ofertas para os contratos de obra superiores aos 40.000 euros e para os contratos de prestación de servizos e entrega de bens que superen os15.000 euros, IVE non incluído. 
  4. No caso de operacións, convenios ou contratos con terceiros, informarase debidamente á comisión delegada e ao responsable dos conflitos de interese na federación ou liga, da razón de ser, oportunidade e conveniencia da decisión de levar a cabo a operación, con especial énfase, no seu caso, das actuacións precontractuales que están na base de dita toma de decisión.

 

9. Xestión técnico-deportiva das Federacións Deportivas Españolas

  1. A planificación técnico‐deportiva acordarase anualmente co CSD e nela incluiranse os criterios de selección das persoas deportistas dos equipos nacionais e os de distribución das bolsas e axudas por resultados deportivos. 
  2. Se atenderá ao cumprimento das normativas de participación internacional. 
  3. Se solicitará autorización previa para a organización de competicións internacionais en España. 
  4. Se dará cumprimento ao Código de Ética Deportiva aprobado polo Consello de Europa.