Normalización técnica en instalacións e equipamentos deportivos
NORMALIZACIÓN TÉCNICA EN INSTALACIÓNS E EQUIPAMENTOS DEPORTIVOS. INTRODUCIÓN
La normalización técnica en materia de deportes é a actividade de elaboración e revisión de normas/especificacións técnicas no ámbito do deporte. Es un proceso técnico de carácter voluntario cuxo obxectivo é mellorar a calidade dos produtos, servizos e empresas, promover a seguridade, permitir a intercambiabilidad dos produtos e diminuír as barreiras ao comercio. Es unha ferramenta para conseguir a calidade considerando a seguridade. La normalización técnica constitúena as normas/especificacións técnicas para o efecto, as cales recollen a idoneidade, adaptación á función e seguridade dos produtos mediante unha serie de requisitos técnicos a verificar mediante métodos de ensaio.
Segundo o último censo nacional de instalacións deportivas de 2005, publicado polo Consello Superior de Deportes, en España existen 79.059 instalacións deportivas. Respecto ao censo de 1975, no que se contabilizaron 18.088, as instalacións deportivas en España incrementáronse nun 77,18%. Estos datos reflicten o importante cambio producido no noso país nos últimos 30 anos. Este cambio pode situar a súa orixe no artigo 43.3 da Constitución Española de 1978 no que se recolle que “os poderes públicos fomentarán a educación física e o deporte” e no artigo 148.1.19 do texto Constitucional no que se prevé que “as Comunidades Autónomas poidan asumir competencias en materia deportiva, de conformidade co establecido nos seus respectivos Estatutos”. Esta forte intervención dos poderes públicos no fomento da práctica deportiva nestes últimos anos vese reflectida polo feito de que no noso país o 65,50% das instalacións deportivas son de titularidade pública fronte ao 34,50% que son de titularidade privada.
Así, nestes últimos anos non só se produciu un incremento no número das instalacións deportivas, senón que tamén se produciron cambios moi significativos nos hábitos deportivos da poboación española. Segundo os datos da última enquisa sobre hábitos deportivos (García Ferrando 2006) o carácter competitivo do modelo deportivo tradicional modificáronse ata o punto de que o 77% da práctica do deporte no noso país é unha práctica recreativa relacionada co fomento e o mantemento da saúde, fronte a tan só un 11% dos practicantes do deporte de competición.
Estes importantes cambios poden ilustrarse atendendo, por exemplo, á evolución do número de piscinas cubertas no noso país. Estas instalacións incrementáronse nun 305% respecto ao último censo nacional de instalacións deportivas de 1997.
En este contexto algúns Gobernos Autonómicos realizan plans directores sobre a planificación e construción de infraestruturas deportivas cofinanciadas polos Concellos e cuxo principal obxectivo é equilibrar a oferta deportiva nos seus respectivos territorios tratando de evitar as concentracións excesivas de instalacións nas áreas urbanas e metropolitanas das grandes cidades e de cubrir as necesidades da poboación de municipios situados en zonas menos favorecidas.
En suma, os actuais xestores tanto públicos como privados das instalacións deportivas en España enfróntanse a unha gran complexidade para o desempeño do seu labor, a saber; maior diversidade de usuarios e con maiores esixencias de calidade, seguridade e accesibilidade ás instalacións, novos deportes e modalidades deportivas e maiores esixencias de rendibilidade das instalacións. Todo iso nun marco normativo técnico e regulamentario cada día máis complexo. Ademais actualmente é sumamente difícil para os xestores ou responsables das instalacións deportivas o coñecemento e aplicación da normativa técnica existente, xa que na maioría dos casos non é sinxelo localizar a normativa técnica de aplicación debido, entre outros, a que ou ben se atopa asignada en diferentes comités técnicos de normalización ou non existe normativa técnica para cubrir as súas necesidades.
Pola súa banda, os profesionais que interveñen no proceso de deseño, planificación, xestión e mantemento das instalacións deportivas han posto de manifesto a necesidade de harmonizar o marco normativo e técnico das instalacións deportivas no noso país. Entre outras razóns para facilitar a súa información e unha cualificación actualizada e válida para todo o territorio español, con independencia da rexión ou Comunidade na que se produza dita cualificación.
É neste contexto e atendendo o pedimento formulado polas Asociacións e Organizacións empresariais do ámbito industrial do deporte, no que o Consello Superior de Deportes propuxo e posteriormente desenvolveu o Proxecto MAID (Mejora e A rmonizacióndo Instalaciones Deportivas Españolas) no cal, unha das súas derivacións foi a reactivación e reorganización dos Comités Técnicos de Normalización de UNE (Normalización Española) Asociación Española de Normalización, en materia de deportes en torno ao comité técnico de normalización UNE/CTN 147 “Deportes. Equipamientos e instalacións deportivas”
É importante destacar que para as instalacións españolas é de gran interese o desenvolvemento de normativa técnica para a xestión e o mantemento das instalacións deportivas así como para os equipos para persoas maiores nos campos de actividade física, equipamentos que no noso territorio están a ser cada vez máis utilizados e sobre os cales non existe ningunha regulación de aplicación específica.
En este sentido, o comité debe contemplar aspectos para o desenvolvemento e análise dos procesos que teñen lugar nas instalacións deportivas e dos servizos que nelas se prestan, con independencia da titularidade da instalación (pública ou privada). Estes procesos son:
- El deseño, a planificación estratéxica das instalacións e a súa xestión.
- La compra e a dotación de material e equipamento.
- La avaliación, inspección e vixilancia.
- A reposición e o mantemento.
De esta forma preténdese atender ás necesidades normativas dos axentes implicados no ámbito do deporte no seu conxunto, indistintamente se se trata de fabricantes de equipamento, xestores de instalacións, deportistas, etc.
O C.S.D. preside o citado Comité técnico de normalización UNE/CTN 147 “Deportes. Equipamientos e instalacións deportivas” do cal a Secretaria a ostenta o Instituto de Biomecánica de Valencia (IBV). A estrutura do mesmo queda configurada a través dos seguintes Subcomités e grupo de traballo:
- SC 2 Deportes, Campos de Xogo e outros equipos de recreo.
- SC 3 Superficies deportivas.
- SC 4. Instalacións deportivas (instalacións para espectadores)
- GT 1. Gestión e mantemento de instalacións e recintos deportivos.
Desta forma, quedan recollidos a totalidade de axentes afectados, que poden participar nos este subcomités e formar parte de Comité UNE/CTN 147, composto actualmente por:
Administración Pública:
- Consejo Superior de Deportes (C.S.D.), Organismo autónomo del Ministerio de Cultura y Deporte
- Comunidades Autónomas (Consellería ou área responsable de deportes)
- Concellos (Concellaría ou área responsable de deportes)
Asociacións e empresas:
- Federación Española de Municipios e Provincias (FEMP)
- Federación de Asociacións de Xestores do Deporte de España (FAGDE)
- Instituto de Biomecánica de Valencia (IBV)
- Asociación de fabricantes de equipos, produtos químicos e construtores de piscinas (ASOFAP)
- Federación nacional de empresarios de instalacións deportivas (FNEID)
- Asociación do deporte español (ADESP)
- Clúster catalán da industria do deporte (INDESCAT)
- Federaciones deportivas que desexan participar
- Empresas fabricantes e instaladoras de equipamentos deportivos
- Empresas fabricantes e instaladoras de superficies deportivas
- Empresas fabricantes e instaladoras de equipamentos de piscinas
- Empresas fabricantes e instaladoras de instalacións para espectadores
Otras entidades
- Universidades con grupos de traballo relacionados co deporte.
- Centros tecnolóxicos e de I+D relacionados con deporte.
- Entidades de inspección acreditadas
Estando sempre aberta a posible incorporación voluntaria de administracións públicas, asociacións, empresas, entidades e expertos a título persoal que desexen participar.
Actualmente hai representantes nacionais nalgúns dos grupos de traballo dos comités internacionais (CEN e ISO). Ademais de manter este grupo de expertos existe a oportunidade de nomear a outros representantes nacionais, xa que é de vital importancia que desde España dispoñamos de vogais expertos en materia deportiva que poidan pór en valor os intereses das nosas Comunidades Autónomas e as nosas empresas nos comités europeos de normalización. É conveniente lembrar que unha vez se iniciou un proceso de normalización desde Europa (comités CEN) desde os diferentes países podemos e debemos colaborar no desenvolvemento normativo xa que unha vez sexa aprobado o documento normativo europeo, os organismos nacionais de normalización só poderán traspor a norma a nivel nacional. Por iso é importante actuar sobre os procesos directamente no ámbito europeo. O obxectivo é levar a cabo unha política internacional proactiva e non meramente reactiva.