FTS Fútbol sala

O campo de xogo	O campo de xogo (Mini)
O campo de xogo (cegos totais)	Valos laterais (cegos totais)
A área	A portaría
A portaría (Mini)	O balón
Espazos e áreas

1. TAMAÑO DO CAMPO:

O campo de xogo é un rectángulo de dimensións entre os límites que se indican a continuación:

 

En competicións internacionais as dimensións serán:

 

En calquera caso a lonxitude das liñas de banda deberá ser superior á lonxitude das liñas de meta.



En fútbol sala profesional de alto nivel, así como en partidos nacionais e internacionais de importancia, as dimensións do campo de xogo son de 40 m de lonxitude e 20 m de anchura.



En instalacións onde a pista de fútbol sala sexa para tamén para uso polideportivo é útil e recoméndase que as dimensións do campo sexan de 40 m de lonxitude e 20 m de anchura.



En competicións de menores de 16 anos, equipos femininos, xogadores veteranos maiores de 35 anos e xogadores con discapacidades, permítense modificacións das dimensións do campo.



En mini-fútbol sala (Escolares en iniciación e categorías benjamín e alevín) é recomendable que o campo sexa de dimensións menores de acordo co seguinte: Lonxitude (liñas de banda) máximo 28 m e mínimo 20 m, anchura (liñas de meta) máximo 15 m e mínimo 13 m.



1.1 TAMAÑO DO CAMPO PARA CEGOS TOTAIS (B1) E DEFICIENTES VISUAIS (B2 e B3)



O campo de xogo de fútbol sala para cegos totais (B1) é un rectángulo de dimensións entre os límites que se indica a continuación:

 

A súa lonxitude será sempre maior que a anchura.



En competicións internacionais o campo de xogo de fútbol sala para cegos totais (B1) terá unhas dimensións de 40 m x 20 m.



O campo de xogo de fútbol sala para deficientes visuais (B2 e B3) é un rectángulo de dimensións entre os límites que se indican no punto 1.



2. BANDAS EXTERIORES E SEGURIDADE



Para facilitar o desenvolvemento, a visión do xogo e por seguridade, disporase ao redor do campo de xogo unha banda de seguridade libre de obstáculos de, polo menos, 1 m de ancho ao exterior das liñas de banda e de 2 m de ancho detrás das liñas de meta. A súa cor pode ser contrastado co do campo de xogo. O campo de xogo deberá estar separado das zonas de público, se existen, e de forma que non supoña risco de lesión para os xogadores.



3. TRAZADO DO CAMPO



O trazado do campo de futbol sala farase conforme coas figuras

Todas as liñas de marcas terán 8 cm de ancho e serán dunha cor que se distinga perfectamente do da superficie de xogo. Todas as liñas pertencen á superficie da zona que delimitan. Para mini-fútbol sala, escolares en iniciación e categorías benjamín e alevín (idades entre 6 e 11 anos), farase conforme coa figura 

3.1 TRAZADO DO CAMPO PARA CEGOS TOTAIS (B1) E DEFICIENTES VISUAIS (B2 e B3)



O trazado do campo de xogo de fútbol sala para cegos totais (B1) farase conforme coa figura 

As liñas laterais de banda están configuradas por uns valos ao longo do terreo de xogo, mais 1 m cara ao exterior do mesmo para evitar os fóra de banda. Os valos terán unha altura de 1,00 m a 1,20 m e unha inclinación de 10º como máximo cara ao exterior do campo. Para seguridade dos xogadores, os valos laterais non terán arestas vivas, os bordos estarán redondeados cun radio de polo menos, 4±1 mm e non terán ocos maiores de 8 mm que poidan causar atrapamiento de dedos, a superficie será de material flexible ou disporán de proteccións acolchadas amortiguadoras, a superficie das proteccións acolchadas será dun material resistente e deben estar fixas aos valos laterais. Véxase figura 

O trazado do campo de xogo de fútbol sala para deficientes visuais (B2 e B3) é o mesmo que se indica nas figuras 

4. ALTURA LIBRE DE OBSTÁCULOS



A altura entre a superficie do pavimento deportivo e o obstáculo máis próximo en instalacións interiores (cara inferior de teito, colgue de viga, luminaria, conduto de aire acondicionado, etc.) e en instalacións ao aire libre será de 7 m como mínimo, sobre o campo e as bandas exteriores, quedando nesa altura totalmente libre de obstáculos. En competicións de alto nivel recoméndase que a altura libre sexa como mínimo de 10 m.



En competicións da Real Federación Española de Fútbol e da liga Nacional de Fútbol sala os partidos celebraranse en pavillóns cubertos.



O campo de xogo de futbol sala para cegos totais (B1) será descuberto, ao obxecto de evitar a inadecuada reverberación de gran número dos campos cubertos, o cal resulta incómodo para os xogadores e pola importancia que ten unha boa percepción acústica dos xogadores cegos.



En competicións para cegos totais (B1) da Federación Española de Deportes para Cegos, para evitar que as inclemencias meteorolóxicas (choiva, vento, etc.) impida a competición, disporase dun campo de xogo cuberto das mesmas características, co obxecto de asegurar a continuidade da competición. A acústica dos devanditos campos cubertos cumprirá os requisitos de acústica da norma NIDE Salas e Pavillóns.



5. ORIENTACIÓN SOLAR



O eixo longitudinal da pista, en instalacións ao aire libre, debe coincidir coa dirección xeográfica N-S, admitíndose unha variación comprendida entre N-NE e N-NON.



6. ILUMINACIÓN



A iluminación natural será uniforme e non provocará deslumbramiento aos xogadores. En competicións de futbol sala para deficientes visuais (B2 e B3) deberase protexer dos posibles reflexos de luz solar ou artificial que se puidesen producir no recinto de xogo e que puidesen alterar ou limitar o desenvolvemento do xogo como o movemento dos xogadores. 



A iluminación artificial será uniforme e de maneira que non provoque deslumbramiento aos xogadores, ao equipo arbitral nin aos espectadores. Contará cos seguintes niveis mínimos de iluminación horizontal e rendemento de cor, de acordo cos criterios da norma UNE-EN 12193 “Iluminación de instalacións deportivas”, que se indican a continuación:

En pistas ao exterior contarase cos seguintes niveis mínimos de iluminación e máximos de deslumbramiento (GR) que se indican na citada norma:

 

Para retransmisións de TV cor e gravación de películas requírese un nivel de iluminancia vertical en función da velocidade da acción e a dimensión do obxecto, na citada norma UNE-EN 12193, os deportes clasificáronse, nese sentido, en tres grupos A, B e C; o fútbol-salga pertence ao grupo B. O valor da iluminancia vertical varia coa distancia da cámara ao obxecto, para determinalo véxase o seguinte gráfico:

Nivel de iluminación vertical a manter en función da distancia máxima de tiro das cámaras (UNE-EN 12193)



Para tomas de TV ou películas, os espazos circundantes á pista de balonmán deben estar iluminados, de forma que o nivel de iluminación vertical sexa polo menos 0,25 do nivel de iluminación vertical da pista de xogo. Para maior información debe consultarse a norma citada.



Para as competicións da liga nacional de Futbol Sala, requírese o seguinte:



- Nivel de iluminación mínimo de 1.200 lux.

- En competicións televisadas nivel de iluminación mínimo recomendado de 1.700 lux, sen menoscabo da requirida polos técnicos en canto a potencia, luminosidade, orientación, etc.



En competicións de fútbol sala para deficientes visuais (B2 e B3) a iluminación será uniforme en toda a pista e da mesma intensidade durante todo o xogo, non podendo sufrir variacións na súa intensidade en ningún caso.



7. PAVIMENTO DEPORTIVO



Son aptos os pavimentos de madeira ou sintéticos, fixos ou desmontables. Os pavimentos ríxidos non son recomendables. Para competicións da 1ª División da liga Nacional de Fútbol sala, o pavimento deportivo será de madeira. De maneira excepcional permitiranse as superficies de herba artificial unicamente para competicións nacionais.



En competicións para cegos totais (B1) da Federación Española de Deportes para Cegos a superficie de xogo pode ser de madeira, herba sintética ou pavimentos sintéticos, non son recomendables as superficies de formigón ou alcatrán.



O pavimento deportivo incluirá a superficie do campo de xogo e as bandas exteriores de seguridade que se indican no apartado 2.



O pavimento deportivo terá unha superficie plana, lisa, libre de asperezas, non abrasiva e cumprirá os seguintes requisitos, baseados na norma UNE-EN 14904:2007 “Superficies para áreas deportivas. Especificacións para chans multideportivos de interior”:

* Chans de madeira (Areaelásticos): RF≥55% no alto nivel; RF≥40% outros niveis.

** Chans de madeira (Areaelásticos): Def. vertical ≥ 2,3 e < 5 no alto nivel; Def. vertical ≥ 1,8 e < 3,5 outros niveis.

Chans de madeira + sintético (Deformación combinada): Def. vertical ≥ 1,8 e < 5 para alto nivel.

*** No caso de que a superficie deba soportar tribunas telescópicas ou equipamento rodante pesado.



Os pavimentos deportivos de pistas exteriores cumprirán os seguintes requisitos:

Cando se utilicen pavimentos deportivos de herba sintética cumprirán os seguinte requisitos xerais e específicos baseados na norma UNE-EN 15330-1:2007 “Superficies para deportes. Especificacións para herba sintética”:

O fabricante e o instalador do pavimento deportivo, facilitarán a documentación do pavimento deportivo que incluirá, polo menos, o seguinte:



- Resultados das probas de ensaio en laboratorio dunha mostra do pavimento.

- A descrición do procedemento de instalación do mesmo.

- Información sobre o mantemento do pavimento deportivo.

- Os resultados dos ensaios “in situ” e a súa conformidade cos requisitos esixidos.



8. A META Ou PORTERIA



O campo de xogo de fútbol sala estará equipado con dúas metas ou portarías. Colócanse no centro de cada liña de meta. As súas medidas interiores son de 2 m de alto por 3 m de ancho

Cumprirán as normas das Regras de Xogo de fútbol sala e os requisitos de seguridade da norma UNE-EN 749.



As portarías cumprirán especialmente os requisitos de resistencia e estabilidade que esixe a norma UNE-EN 749 antes citada. As portarías deben ser estables e disporán dun sistema antivuelco mediante suxeición ao chan por medio dun sistema de ancoraxe ou ás paredes que estean detrás delas, de forma que, aínda que o sistema impida o seu envorco, permita un lixeiro movemento horizontal da mesma que reduza o golpe dun xogador contra o marco en caso de impacto. Véxase a figura 

A portaría consta de marco, a rede e os elementos de suxeición da rede.



En competicións de futbol sala para cegos totais (B1) e para deficientes visuais (B2 e B3) a portaría terá as características antes descritas, ademais para deficientes visuais (B2 e B3) existirá contraste entre a portaría e o fondo para unha mellor percepción da mesma polos xogadores. As portarías aínda que disporán dun sistema antivuelco, non poderán estar fixas ao chan para salvagardar a integridade física dos xogadores, e evitar lesións en caso de choque contra elas.



En competicións de menores de 16 anos, equipos femininos, xogadores veteranos maiores de 35 anos e xogadores con discapacidades, permítense diferentes medidas interiores da portaría ou meta.



En mini fútbol sala, as portarías poden ter medidas interiores reducidas de 3,00 m x 1,80 m e 3,00 m x 1,60 m, o que se pode conseguir adaptando as portarías regulamentarias cun traveseiro adicional, de forma que queden fixos e non sexan causa de dano ou lesión aos xogadores e dispondo unha rede ou outro elemento para tapar o oco. Tamén poden utilizarse dimensións de lonxitude 2,70 m e alto de 1,60 m e 1,80 m. Para nenos principiantes pódense utilizar portarías de menores dimensións (2,20 m x 1,50 m). Véxase figura 

8.1 O MARCO



O marco esta composto de dous postes e o traveseiro ou traveseiro, construídos do mesmo material (madeira, aceiro, aliaxe lixeira ou material plástico) non corrosivo ou protexido da corrosión. Será de sección cadrada, rectangular, ou elíptica, de 8 cm de anchura e pintadas as caras con cores que contrasten claramente co fondo do campo de xogo, segundo indícase na figura FTS-4. Os bordos ou arestas estarán redondeados cun radio de polo menos, 4±1 mm.



8.2 A REDE



De malla cadrada, poderá realizarse con fíos de fibras naturais (cáñamo, yute) ou sintéticas (nailon), o diámetro do fío será de 2 mm como mínimo, o ancho da malla será como máximo de 10 cm. A rede debe estar suxeita aos postes e ao traveseiro, polo menos, cada 20 cm.



8.3 Os ELEMENTOS DE SUJECCIÓN DE LA RED



A rede debe estar fixa aos postes e traveseiro sen estar tensa para evitar que o balón que penetre nela poida rebotar ao exterior e de forma que non poida pasar a través dela ou por algún oco entre ela e os postes.



As suxeicións da rede aos postes e traveseiro deben estar deseñadas de tal forma que non poidan danar aos xogadores, para iso esíxese que as aberturas, se existen, non excedan de 5 mm. Non se usarán ganchos de aceiro abertos.



Cando se utilicen soportes traseiros para a rede estes non sobresairán do marco da portaría.



O sistema de suxeición será tal que un balón que entre na portaría non poida rebotar nas partes constituíntes da mesma.



9. O BALÓN



Será esférico formado por unha cuberta de coiro ou material sintético, a súa superficie exterior non será brillante nin esvaradía. Terá unha circunferencia entre 62 cm e 64 cm e unha masa entre 400 g e 440 g ao comezo do partido.



Terá unha presión equivalente a 0,6- 0,9 atmosferas (600-900 g/cm²) ao nivel do mar



O bote do balón deixándolle caer desde 2 m de altura chegará ata unha altura comprendida entre 50 e 65 cm no primeiro bote. Véxase figura 

En competicións de menores de 16 anos, equipos femininos, xogadores veteranos maiores de 35 anos e xogadores con discapacidades, permítense modificacións no tamaño, peso e material do balón.



En categorías Pre-Benjamín, Benjamín e Alevín o balón será de 58 cm. de circunferencia e 368 g de masa. 



En competicións de futbol sala para deficientes visuais (B2 e B3) o balón terá as mesmas características antes indicadas e a súa cor contrastará vivamente co do pavimento deportivo, pode ser de cor branca, verde, laranxa ou de calquera cor que axude á súa localización.



En competicións de futbol sala para cegos totais (B1) o balón será sonoro, dotado dun sistema interno de produción do son que non altere a traxectoria nin o xiro sobre se mesmo, ademais terá as características especificas seguintes: Circunferencia entre 60 cm e 62 cm e masa entre 510 g e 540 g ao comezo do partido, Presión equivalente a 0,4- 0,6 atmosferas (400-600 g/cm²) ao nivel do mar.



En competicións organizadas pola FIFA ou as Confederacións continentais, o balón de fútbol sala debe cumprir unhas especificacións técnicas establecidas no “Programa de Calidade FIFA para balóns”. Os balóns disporán do logotipo oficial que indica que foi controlado oficialmente e cumpre as especificacións técnicas para cada logotipo, adicionais ás antes indicadas. Hai tres designacións oficiais:



• “FIFA APPROVED” Aprobado pola FIFA

• “FIFA INSPECTED” Inspeccionado pola FIFA

• “IMS INTERNATIONAL MATCHBALL STANDARD” Balón Internacional Estándar (non suxeito a licenza)



Establécense dous niveis de criterios para o tres designacións oficiais, os requisitos para a categoría “FIFA INSPECTED” ou os tecnicamente idénticos do “IMS International Matchball Standard” e os da categoría superior de “FIFA APPROVED”, con maiores niveis de proba. A continuación indícanse os requisitos técnicos:

As probas realizaranse a temperatura ambiente (aprox. 20° C) e cun 65% de humidade.



10. REDES DE SEGURIDADE



Para deter balóns colocaranse redes detrás das liñas de meta, as redes terán un ancho de malla igual polo menos ao da rede de portarías, estarán suspendidas ao longo de toda a anchura do campo de xogo e as bandas de seguridade, serán de cor negra, terán unha altura de 7 m, chegasen ata o chan e non estarán tensadas para evitar rebotes.



Se se prevé que se sitúen as cámaras de TV na parte superior da bancada, detrás das portarías, débese asegurar que estas cámaras teñen visión sen obstrucións polas redes.



11. MARCADOR E CRONOMETRO



O marcador colocarase en situación de perfecta visibilidade para a mesa de anotadores, para xogadores e o público. O marcador e cronometro indicará o tempo de xogo e tamén anotará os goles válidos segundo orixínense.



En competicións de ámbito nacional, disporase polo menos un marcador e cronometro electrónico, de forma que poida ser operado desde a mesa de anotadores. Situarase a unha altura e nunha posición que poida ser visto correctamente polos xogadores e os espectadores. Disporá de cronometraxe electrónica mostrando o tempo xogado, os goles, faltas acumuladas e os períodos de xogo.



Nas competicións da Real Federación Española de Fútbol disporase un marcador electrónico que reflectirá: período e tempo de xogo, tenteo, numero de faltas acumulativas de cada equipo, sinal acústico para as interrupcións do xogo e avisos, que teña a suficiente intensidade e sexa perceptible para todos os participantes, con paro parcial e continuación, situado de forma visible desde a mesa de anotadores.



Nas competicións da liga Nacional de Fútbol sala requírese un marcador regulamentario con tempo de xogo, resultado e sinalización do número de faltas acumuladas por equipo, bucina e con paro parcial e continuación, visible desde a mesa de anotadores.



12. MEGAFONÍA



En instalacións deportivas onde se vaian a celebrar competicións nacionais de alto nivel, a instalación deportiva deberá contar con instalación de megafonía. A instalación de megafonía debe permitir controlar de forma individual o sistema de son nas áreas onde se atopan os representantes dos medios de comunicación e comentaristas.



O sistema de megafonía debe estar deseñado para facer automaticamente avisos en caso de emerxencia, tanto a deportistas como aos espectadores.



Nas competicións da liga Nacional de Fútbol sala requírese que a instalación de megafonía teña unha potencia mínima de 500 watts.



En fútbol sala para cegos totais (B1) é necesario dispor de instalación de megafonía para facilitar a información aos xogadores, desde a mesa de control do xogo.



13. CIRCUÍTO PECHADO DE TELEVISIÓN (CCTV)



En instalacións deportivas onde se vaian a celebrar competicións nacionais de alto nivel, a instalación deportiva deberá contar con instalación de circuíto pechado de televisión en cor para vixilancia dos espectadores, se así o requiren as autoridades de prevención da violencia no deporte, no entanto é recomendable prever a súa instalación. A instalación de circuíto pechado de televisión disporá de cámaras fixas e móbiles que controlen o interior e o exterior (bancada, accesos, etc.), subministración propia de electricidade e manexarase desde a sala de control organizativo da instalación.



14. UNIDADE DE CONTROL ORGANIZATIVO (UCO)



En instalacións deportivas onde se vaian a celebrar competicións nacionais de alto nivel, se así o requiren as autoridades de prevención da violencia no deporte, en razón á importancia da competición, o número de asistentes, a seguridade da mesma e a modalidade do seu desenvolvemento, disporase unha sala de control desde a que se teña unha visión xeral da instalación (pista, bancadas, etc.), dita unidade de control organizativo disporá, como mínimo, de circuíto pechado de televisión, megafonía e ligazóns de radio e telecomunicación, así como os demais medios que resulten necesarios para o control do recinto.



15. ESPAZOS ÚTILES Ao DEPORTE



En competicións de alto nivel, ademais da pista central da instalación deportiva débese dispor de dúas salas para quecemento e adestramento antes do partido, cunha superficie de, polo menos, 50m2. As paredes das devanditas salas serán lisas, sen saíntes, e revestidas de material amortiguador se existe risco de impactos dos deportistas con elas, o teito e as luminarias protexeranse de impactos do balón cunha rede non tensada. Disporán de ventilación e con calefacción ou climatización que manterá unha temperatura entre 18ºC e 24ºC.



O espazo da pista de fútbol sala disporá de ventilación e calefacción ou climatización e cumprirá os requisitos que se indican na norma NIDE “Salas e Pavillóns” Espazos deportivos, Pista Polideportiva. En instalacións deportivas para competicións de alto nivel manterase unha temperatura entre 18ºC e 24ºC.



15.1 ESPAZOS PARA MESA DE ANOTADORES E ÁREA TÉCNICA. ÁREA AUXILIAR 



Exteriormente á banda de seguridade, existirá nun lateral da pista un espazo para a mesa de anotadores e outro para a área técnica, cunha anchura, polo menos, de 1 m e recomendado 1,50 m, véxase a figura

A área técnica é a zona especial para o persoal técnico e os xogadores reservas de cada equipo, a área técnica esténdese en 1 m a cada lado do banco de asentos de equipo e cara adiante ata 75 cm da liña de banda enfronte da zona de substitucións. Os bancos de futbolistas suplentes e técnicos estarán situados nun lateral do campo, a ambos os dous lados da mesa de anotadores e a unha distancia mínima de 5 m da liña de medio campo. Véxanse as figuras

En competicións deportivas de ámbito nacional a mesa para anotadores estará acondicionada para o seguimento electrónico dos encontros (conexión a internet, liña de teléfono e enchufes eléctricos).



En competicións onde se dispoñan espectadores próximos á área técnica e a mesa de anotadores por seguridade é recomendable dispor proteccións transparentes para os bancos.



En instalacións deportivas onde se vaian a celebrar competicións de alto nivel deportivo, disporase unha área auxiliar ao redor da pista de xogo e as bandas de seguridade, consistente nun espazo perimetral para anotadores, área técnica, cámaras, fotógrafos, publicidade, atención médica, recolle-balóns, zona de seguridade externa, etc., ao redor da pista e das bandas de seguridade, cunha dimensión mínima de 2 m e de 3 m nas zonas de áreas técnicas e mesa de anotadores unha zona protexida que incluirá a pista de xogo, as bandas de seguridade e. A zona protexida, pista de xogo, bandas de seguridade e espazo perimetral exterior non serán accesibles nin de paso para os espectadores. Véxase a figura 

En competicións da Real Federación Española de Fútbol os bancos deben situarse a unha distancia mínima de 2 m do valo de separación do público.



En competicións da liga Nacional de Fútbol sala disporase unha zona de seguridade mínima de 2 m, sen público, ao redor dos bancos e protexida por servizo de seguridade ou protección de ambos os bancos mediante un sistema ríxido e transparente cos laterais protexidos. Así mesmo o público deberá estar situado a unha distancia mínima de 2 m das liñas laterais e de fondo do campo de xogo e de 3 m das proteccións dos bancos.



En competicións da Real Federación Española de Fútbol debe disporse un paso destinado exclusivamente para a entrada e saída de futbolistas, árbitros, cronometradores, adestradores, auxiliares ou calquera outra persoa autorizada, disposto de modo que transiten separadamente do público e debidamente protexido en toda a súa extensión.



En Competicións internacionais de alto nivel recoméndase dispor un espazo para área auxiliar e bandas de seguridade cunha anchura mínima de 10 m no lado da banda de bancos, de 5 m no lado da banda oposta e de 5 m en cada lado de meta. De tal forma que, ao ser o campo de xogo nestas competicións de 40 m por 20 m (véxase punto 1), a superficie total a prever de campo de xogo, bandas de seguridade e área auxiliar será de 50 m de lonxitude e 35 m de anchura.



16. ESPAZOS AUXILIARES PARA Os DEPORTISTAS



16.1 VESTIARIOS, ASEOS DE DEPORTISTAS, ADESTRADORES



Disporanse, como mínimo, dous vestiarios independentes, un para cada equipo. Os vestiarios disporán de zona de cambio de roupa con bancos e perchas, zona de duchas con espazo para secado e zona de aseos con cabinas de inodoros e lavabos. As características dos devanditos espazos detállanse na norma NIDE “Salas e Pavillóns”.



Para competicións deportivas de alto nivel requírense catro vestiarios para os xogadores do encontro previsto e do seguinte encontro, se os horarios dos devanditos encontros están moi próximos. Os vestiarios estarán situados o máis preto posible da pista de xogo, no lateral da zona de cambios e con acceso directo protexido á mesma, non serán accesibles para os espectadores nin para os medios de comunicación. Os vestiarios terán unha superficie mínima de 65 m2 e estarán compostos por zonas coas características seguintes:



• Zona de cambio de roupa dos xogadores, equipada con bancos, percheros ou armarios guardarropa, lousa. Superficie mínima recomendada de 35 m2.

• Zona de masaxes con, polo menos, dúas padiolas para masaxe, máquina de xeo e frigorífico.

• Zona de duchas, con chan antiescorregadizo e impermeable, cun nº mínimo de 6 duchas e recomendado de 10 duchas. 

• Zona de inodoros (2 mínimo, 3 recomendado), urinarios (2 mínimo, 3 recomendado), lavabos con espellos (2 mínimo, 4 recomendado), secadores de pelo (2 mínimo, 4 recomendado) e pileta para os pés.



Disporase unha sala de adestradores contigua a cada un dos vestiarios de equipo, con banco, percheros ou armarios guardarropa, lousa, inodoro, lavabo e ducha. Superficie mínima 15 m2



En competicións da Real Federación Española de Fútbol e da liga Nacional de Fútbol sala disporanse vestiarios adecuados e independentes para cada equipo con capacidade mínima para 15 persoas, con sanitarios, duchas e lavabos con auga quente e fría.



Por motivos de seguridade pode ser necesaria a instalación dun túnel de protección respecto da bancada de espectadores, que poderá ser extensible, desde a pista ata a entrada aos vestiarios.



En competicións da liga Nacional de Fútbol sala debe disporse un túnel de protección de acceso a vestiarios desde o terreo de xogo, que deberá chegar ata o interior de leste.



16.2 VESTIARIOS, ASEOS DE ARBITROS



Disporase un vestiario para árbitros, que poderá utilizarse, cando non haxa competición, como vestiario de adestradores, monitores ou profesores. Estes vestiarios disporán de zona de cambio de roupa con bancos e perchas, zona de duchas con espazo para secado e zona de aseos con cabinas de inodoros e lavabos. No mesmo vestiario ou anexo a el haberá unha zona para redacción de actas, informes, etc. co mobiliario apropiado. Así mesmo as características dos devanditos espazos detállanse na norma NIDE “Salas e Pavillóns”.



En competicións da Real Federación Española de Fútbol e da da liga Nacional de Fútbol sala, a instalación deportiva contará cun vestiario para árbitros, previsto para un número de catro persoas, que dispoña de duchas e lavabos con auga quente e fría, inodoros, espello, mesa e cadeiras.



16.3 VESTIARIO E SALA DE DELEGADOS



Para competicións internacionais de alto nivel, tamén é necesario prever unha sala con chave, para cambio de roupa e deixar obxectos persoais para técnicos federativos, así como unha pequena sala de reunións e descanso para eles. Disporán de zona de aseos con inodoro e lavabo.



16.4 VESTIARIO DE RECOGEBALONES



En competicións internacionais, cando así se requira, deben preverse dous vestiarios independentes para nenos e nenas recogebalones.



16.5 ENFERMARÍA – PRIMEIROS AUXILIOS



Disporase de forma que o acceso a ela desde a pista sexa fácil e contará cunha rápida saída cara ao exterior aos vehículos de emerxencia para evacuación de accidentados, lesionados ou enfermos. Os espazos de circulación e portas terán a suficiente anchura para o paso de padiolas, os corredores terán un ancho mínimo de 2,25 m e as portas 2,20 m. Estará equipada cunha mesa de exploración, padiola, unha mesa escritorio, cadeira de brazos, un armario botiquín, perchero e o equipo de material médico imprescindible para os primeiros auxilios. A sala de primeiros auxilios deberá estar dispoñible tanto para os deportistas como para o público se non existe outra especifica para o público.



En competicións deportivas de alto nivel, pode ser necesaria unha sala de primeiros auxilios por separado para os xogadores e outra para o público. A sala de primeiros auxilios para os xogadores disporase de maneira que poida ser alcanzada directa e rapidamente polos servizos de emerxencia desde o exterior, así como desde a pista de xogo en si. Situarase a nivel da pista con fácil e rápida saída ao exterior, os accesos estarán libres de obstáculos, polo que o xogador lesionado poderá ser trasladado alí rapidamente. A sala de primeiros auxilios para o público permitirá administrar os primeiros auxilios ao público que o necesite. Deberá ser facilmente accesible desde a bancada e desde as ambulancias no exterior a través de rutas reservadas. En ambas as salas incluirase un inodoro e un lavabo preferiblemente cunha antesala que permite o acceso directo desde a sala de primeiros auxilios. Deberán estar equipadas con 2 padiolas con elemento separador entre elas, mesa, cadeira de brazos e armario botiquín debidamente equipado con material para primeiros auxilios. 



16.6 SALA DE CONTROL DE DOPAXE



En competicións oficiais disporase unha sala de control de dopaxe, que terá un uso exclusivo para este fin. Debe cumprir os requisitos que establece a Orde PRE/1832/2011, de 29 de xuño, pola que se regula a área de control da dopaxe, o material para a toma de mostras e o protocolo de manipulación e transporte de mostras de sangue e disporá dos seguintes espazos:



• Unha sala de espera con cadeiras e frigorífico para bebidas non alcohólicas nin outras substancias que puidesen dar resultado adverso, así como recipiente/s para recollida dos envases das bebidas.

• Unha sala de traballo contigua á sala de espera e comunicada directamente con ela con mesa, cadeiras e un frigorífico con chave para gardar as mostras ata o seu traslado.

• Sala de toma de mostras de ouriños contiguos á sala de traballo (En caso de competicións para homes e mulleres é recomendable dúas) con inodoro, lavabo e espello

• Sala de extracción de sangue como sala adicional contigua á sala de traballo ou ben como un espazo incluído en dita salga de traballo. Se é sala adicional dotarase de frigorífico con chave para gardar as mostras ata o seu traslado.



Para competicións de alto nivel, a área de control de dopaxe terá unha superficie mínima de 30 m2 e incluirá:



• Sala de espera con asentos para 8 persoas con percheros ou armarios e refrixerador.

• Sala de traballo con mesa e catro cadeiras, armario con chave e lavabo.

• Aseo con inodoro, lavabo e ducha, situado xunto á sala de traballo e con acceso desde ela.



16.7 ALMACÉN DE MATERIAL DEPORTIVO



Disporase un almacén de material deportivo, de tamaño suficiente para gardar material deportivo de fútbol sala, así como material deportivo para outros deportes e poderase pechar con chave. Disporá de acceso fácil ou directo á pista deportiva e desde o exterior da instalación deportiva sen obstáculos, cumprirá os requisitos da norma NIDE “Salas e Pavillóns”.



17. ESPAZOS AUXILIARES SINGULARES



17.1 OFICINAS DE ADMINISTRACIÓN E SALA DE ACREDITACIÓN



Son os espazos destinados ás persoas encargadas da xestión administrativa da instalación deportiva. O seu tamaño estará de acordo co tamaño da instalación deportiva á que serve, no entanto é recomendable que cada área teña un espazo de non menos de 20 metros cadrados. Cumprirá os requisitos da norma NIDE “Salas e Pavillóns”.



Para as competicións internacionais de alto nivel, disporanse oficinas coa superficie e o equipamento necesario para os eventos previstos, recoméndase dispor dos seguintes espazos:



• Dúas salas de traballo e oficinas.

• Sala de traballo para delegados.

• Sala de reunións para 15 persoas.

• Dous almacéns para almacenamento temporal de equipamento deportivo, equipamento técnico.

• Sala para persoal de apoio (coidado de nenos, mascotas, etc.)

• Espazo para acreditación no vestíbulo de entrada, con acceso directo desde o exterior e superficie de 30 a 50 m2. Os espazos de acreditación de Vips e medios de comunicación estarán diferenciados e separados do resto. Todos os espazos de acreditación estarán claramente sinalizados



17.2 VESTIARIOS DE PERSOAL



Os vestiarios de persoal serán dun tamaño en función do número de persoas que participan na preparación da pista de xogo, limpeza, mantemento de instalacións técnicas, etc. Estes vestiarios disporanse separados da área de vestiarios de deportistas e de árbitros.



17.3 ESPAZOS PARA AUTORIDADES E PERSONALIDADES



En grandes instalacións deportivas disporase unha zona de recepción e estancia de autoridades e personalidades, que se atopará preto da Tribuna de autoridades a modo de antepalco. 



Para competicións de alto nivel, requírese reservar espazos destinados a recibir aos invitados VIP nunha forma eficiente e funcional, cuxa dimensión depende do tipo de evento. Recoméndase dispor unha salga Vip de hospitalidade adecuada para 100 persoas polo menos, cunha superficie de 100 m2. Estes espazos, fóra do seu uso no evento, tamén poden ser utilizados para outros fins.



Así mesmo disporase de prazas de aparcadoiro para un mínimo de 50 vehículos con zona de acceso diferenciado e entrada directa ao interior da instalación e preto da sala de hospitalidade.



17.4 ESPAZOS PARA Os MEDIOS DE COMUNICACIÓN



En grandes instalacións deportivas onde se desenvolvan importantes eventos deportivos disporanse espazos para os representantes dos medios de comunicación e as instalacións que requiren, devanditos espazos estarán separados das zonas de espectadores e con accesos independentes.



Para competicións de alto nivel, así mesmo, requírese que a instalación deportiva dispoña de entrada diferenciada para os medios de comunicación con zona de recepción e dos seguintes espazos.



• Tribunas para a prensa.

• Cabinas para comentaristas de radio e TV.

• Espazos para cámaras de TV.

• Salas de traballo de medios de comunicación.

• Sala de conferencias de prensa.

• Sala de traballo para a prensa.

• Zona mixta

• Preverase un aparcadoiro reservado para zona de medios de comunicación, entrada directa e diferenciada ao interior da instalación deportiva e unha tribuna igualmente reservada, así como unha sala con instalacións de catering para o seu uso.



Para os espazos indicados teranse en conta os requisitos específicos seguintes:



- Tribunas de prensa:



Se reserva unha zona de prensa, con asentos equipados con escritorio, liña de teléfono, enchufes eléctricos, conexión a internet e transmisión de datos, impresora, etc. A distancia ao centro de prensa debe ser curta.



- Comentaristas de radio e TV:



• Preveranse cabinas fixas con espazo de 3 m x 3 m cada unha, con xanela de posible apertura na fronte das cabinas, illadas acusticamente, con boa visibilidade e sen obstáculos da pista de xogo. Disporanse como mínimo 6 espazos con dous asentos cada un.

• Cada comentarista disporá dun escritorio o suficientemente grande para colocar os seus equipos (Pantalla TV, PC, fax, papeis de traballo, etc.) e disporá de enchufes eléctricos, conexión a internet, impresora, etc.

• A zona de comentaristas será facilmente accesible desde outras zonas de traballo e estará situada na tribuna central próximas ás cámaras fixas principais, separada do publico. Os comentaristas terán vista ao terreo de xogo sen obstáculos.



- Cámaras de TV:



• As cámaras principais sitúanse xeralmente no lado da mesa de xuíces e zona de substitucións, próximas ao eixo que marca a liña de medio campo, colocadas en posición elevada. Ademais disponse outras cámaras, dúas en cada esquina do campo de xogo e outras dúas xunto ás portarías asegurándose que non obstruyen a visión dos espectadores.

• Outras cámaras fixas ou móbiles sitúanse en posicións diferentes ao nivel da superficie do campo de xogo ou lixeiramente elevadas, asegurándose que non obstruyen a visión dos espectadores. O número de cámaras e a súa situación convéñense co organizador e a compañía de TV, anteriormente ao evento.

• A plataforma para cada cámara será aproximadamente de 2 x 2 m.

• Se existen xanelas fronte ás cámaras principais, deben ser escurecidas para evitar o risco de deslumbramiento.

• En calquera caso a planificación debe ser coordinada con expertos competentes dos medios de TV.



En competicións da liga Nacional de Fútbol sala requírese unha zona reservada para a localización das cámaras para gravación en vídeo profesional dos partidos da liga Nacional de Fútbol sala.



- Salas de traballo para TV e medios de comunicación:



• Unha sala para a TV.

• Unha sala para almacén do perímetro de publicidade da pista.

• Unha sala para almacén de gráficos de televisión e de exploración.

• 1 sala de reunións para a emisora local (tamaño dobre)



As salas disporán de fechadura con chave e estarán equipadas con 

tomas de electricidade (220 V) suficientes así como as conexións telefónicas, Internet e terán un tamaño mínimo de 6 m x 4 m e estarán equipadas con mobiliario de oficina (mesas, cadeiras, fax, etc.) se se solicita.



- Sala de conferencias de prensa e Sala de traballo para prensa:



Disporase unha sala de conferencias de prensa, equipada con micrófonos e sistema de megafonía, tomas de electricidade e mobiliario suficiente para para un número mínimo de 60 persoas e espazo para cámaras de TV. Adicionalmente é necesario prover unha sala de traballo para prensa, equipada para un mínimo de 50 postos de traballo, coas instalacións, enchufes eléctricos, conexión a internet e mobiliario necesario. Os espazos de sala de conferencias de prensa e sala de traballo para prensa, disporán dun espazo de recepción e catering.



- Zona mixta:



Preverase unha zona que permita aos representantes dos medios de comunicación falar e/ou entrevistar os xogadores, na pista ou no camiño da pista aos vestiarios e/ou desde os vestiarios e a saída da instalación. Reservaranse tres zonas: unha para TV, outra para radio e outra para prensa escrita. Esta zona debe estar separada e non ser accesible para os espectadores e terá acceso controlado e diferente do dos deportistas.



- Aparcadoiro reservado para zona de medios de comunicación:



Preverase unha zona aparcadoiro reservado para de medios de comunicación, con entrada diferenciada e espazo suficiente para as furgonetas dos equipos móbiles de TV e radio.



18. ESPAZOS PARA Os ESPECTADORES



Os espazos para os espectadores permitirán ver as competicións deportivas que teñan lugar e disporán dos espazos auxiliares necesarios como son: vestíbulo/s de acceso con zona e carteis de información, control de accesos, despachos de billetes, bar – cafetaría, aseos, guardarropa, etc. Os espazos para espectadores deseñaranse e construirán de forma que sexan accesibles para persoas con discapacidade de forma non discriminatoria, independente e segura, reservaranse prazas para persoas de mobilidade reducida (1 para usuarios de cadeira de rodas por cada 100 prazas ou fracción) e cumprirán a normativa nacional, autonómica e local para o efecto. Os espazos destinados aos espectadores cumprirán os requisitos do Código Técnico da Edificación (CTE) e demais normativa vixente, en especial a de espectáculos públicos, accesibilidade e incendios. Así mesmo estes espazos cumprirán os requisitos da norma NIDE “Salas e Pavillóns”.



As instalacións deportivas onde se vaian a realizar competicións deportivas de alto nivel deben dispor de accesos independentes para xogadores e árbitros distintos dos de público, de forma que non poidan entrar en contacto directo co público.



En competicións da Real Federación Española de Fútbol débense dispor medios físicos fixos idóneos de separación entre o recinto de xogo e o público asistente que impida o acceso de leste á superficie de xogo, especialmente á conclusión do encontro e que permita o desaloxo da mesma aos participantes.



En competicións da liga Nacional de Fútbol sala o público debe estar situado a unha distancia mínima de 2 m das liñas laterais e de fondo do terreo de xogo e de 3 m de calquera punto das proteccións dos bancos, véxase figura

O nº de espectadores a prever depende do nivel e do carácter do evento deportivo.



As instalacións deportivas, onde se celebren competicións de alto nivel e/ou cando do carácter do evento poidan preverse desprazamentos dos espectadores que poidan provocar acumulación perigosa dos mesmos, terán as bancadas divididas en sectores convenientemente separados por motivos de seguridade, de forma que os diferentes grupos de seguidores estean separados. Os elementos de separación cumprirán a norma UNE-EN 13200-3 “Elementos de separación. Requisitos”. A capacidade de cada sector non deberá exceder de 2.000 espectadores, podendo dividirse un sector maior en subsectores con capacidade non maior da indicada. Cada sector ou subsector terá polo menos 2 saídas. Cada sector ou subsector destinado aos espectadores deberán estar equipados con aseos e áreas de refrixerio e descanso para os espectadores do sector, así como rutas de saída independentes, as cales deben ser facilmente identificables e estar marcadas con sinais de evacuación.



A Tribuna de autoridades e personalidades estará nunha posición central, preto do campo de xogo e fronte aos bancos de xogadores e estará próxima á sala de hospitalidade. A zona non deberá ser accesible para o público. En competicións de alto nivel disporá de antepalco e será adecuada para, polo menos, 50 persoas.



Tribunas de Participantes: Reservaranse un número suficiente de prazas nunha tribuna especial para os membros dos equipos e organizacións participantes no evento deportivo que non estean a disputar o encontro. 



En competicións da liga Nacional de Fútbol sala requírese o seguinte nº mínimo de asentos: 



• Aforamento mínimo de 2.000 espectadores sentados en 1ª División e de 1.000 espectadores sentados en 2ª División. Un 15% do aforamento poderán ser localidades de pé.

Para poboacións de menos de 50.000 habitantes, o aforamento mínimo será de 1.500 espectadores en 1ª División e de 700 en 2ª División.

• En 1ª División é conveniente dispor bancadas nos dous laterais do campo cunha capacidade mínima de 700 espectadores cada unha. En poboacións con menos de 50.000 habitantes a capacidade mínima será de 500 espectadores.



No entanto en instalacións deportivas onde se vaian a celebrar competicións nacionais de alto nivel, se así o requiren as autoridades de prevención da violencia no deporte, disporanse de localidades numeradas e con asentos para todos os espectadores.



En competicións internacionais de alto nivel requírese un aforamento mínimo de 8.000 espectadores sentados e de 12.000 espectadores sentados para semifinais e final.



19. ACCESIBILIDADE



As instalacións deportivas para fútbol sala deseñásense e construirán de forma que sexan accesibles para persoas con discapacidade, de forma non discriminatoria, independente e segura. Disporán dun itinerario exterior accesible á instalación e de itinerarios accesibles á pista principal, os espazos deportivos auxiliares, (Vestiarios, enfermaría, etc.) e os espazos para espectadores. Os citados espazos deportivos, auxiliares e para espectadores serán accesibles, cumprirán os criterios de accesibilidade que se indican na norma NIDE “Salas e Pavillóns” así como a normativa nacional, autonómica e local para o efecto. Recoméndase que cumpran os requisitos das Normas UNE de “Accesibilidade”.



20. BIBLIOGRAFÍA BÁSICA



- Regras de Xogo do Fútsal 2012/2013, FIFA.

- Regulamento Xeral 2012. Real Federación Española de Fútbol.

- Regras de Xogo de fútbol sala para cegos totais (B1) 2011/2012. Federación Española de Deportes para Cegos.

- Regras de Xogo de fútbol sala para deficientes visuais (B2) 2007/2008. Federación Española de Deportes para Cegos.

- Regras de Xogo do Fútsal 2009/2013, categorías B1 e B2/B3. Federación Internacional de Deportes para Cegos.

- Normas reguladoras das competicións. Liga Nacional de Fútbol sala, Tempada 2012-2013.

- Programa de Calidade FIFA para balóns

- Estadios de fútbol Recomendacións técnicas e requisitos. 11 Fútsal e futbol praia. 5ª Edición 2011

- Normas UNE-EN de “Superficies e Equipamentos deportivos”

- Normas UNE-EN de “Iluminación de instalacións deportivas”

- Normas UNE-EN de “Instalacións para espectadores en instalacións deportivas”

- Normas UNE de “Accesibilidade”